Het Epos van Gilgamesh

De samenleving is belangrijker dan het individu

Gilgamesh is koning van Uruk, een van de eerste steden ter wereld in het zuidelijke deel van Mesopotamië. Gilgamesh is geen goede koning. Integendeel: hij is een belabberde koning, een tiran, die zijn ongelimiteerde macht misbruikt om te doen waar hij zin in heeft, ook al gaat dit ten koste van de inwoners van zijn stad.

De inwoners van Uruk klagen bij de goden. Die luisteren en sturen een wilde man naar de aarde genaamd Enkidu. Enkidu is in alle opzichten het evenbeeld van Gilgamesh, behalve waar Gilgamesh een man van de stad is, is Enkidu een man van de wildernis.

De bedoeling is dat Gilgamesh afgeleid raakt en zijn energie gaat stoppen in Enkidu. Dat gebeurt ook: Gilgamesh gaat met Enkidu vechten. Maar de worsteling eindigt in een gelijkspel en de twee worden boezemvrienden.

Samen gaan zij op avontuur naar het cederoerwoud, waar de goden een bewaker hebben geplaatst om ervoor te zorgen dat mensen niet alle bomen kappen; de oger Humbaba. Gilgamesh en Enkidu doden Humbaba, vellen alle bomen en nemen deze mee terug naar Uruk.

De goden zijn niet blij met deze overmoedige daad. Zij straffen Gilgamesh door Enkidu ziek te laten worden en te laten overlijden. Zoals wel vaker gebeurt bij het overlijden van een dierbare, zorgt de dood van Enkidu voor een enorme verandering in Gilgamesh. Gilgamesh gaat zich afvragen waar het leven eigenlijk om gaat. Hij gaat op reis naar het einde van de aarde op zoek naar een antwoord.

Wat leert Gilgamesh in de loop van zijn zoektocht? Gaat hij beter zorgen voor zijn samenleving? Heeft koning Gilgamesh echt bestaan? Zit er een boodschap in dit vierduizend jaar oude epische meesterwerk? En wat betekent samenleven eigenlijk voor jou?

Foto: Gilgamesh, standbeeld gemaakt door Lewis Batros en gefotografeerd door Samantha, onder licentie CC BY 2.0