Lao Zi en het taoïsme
Beweeg mee met de spontane stroming van de natuur
Nadat zijn moeder 81 jaar zwanger van hem is geweest wordt Lǎozǐ (老子) in de 6e eeuw voor onze jaartelling geboren. Niet als een huilende baby, maar als een lachende, oude man. Zijn naam kan dan ook ‘het oude kind’ betekenen, een paradox.
Dit is natuurlijk een legende. Want net zoals Homerus bij ons weten we niet of Oude Langoor, zoals hij eerst genoemd wordt en later de Oude Meester, wel bestaan heeft.
Het beroemde taoïstische boek dat uit 81 gedichten bestaat en dat wij kennen als de Daodejing, is dan ook niet door Lao Zi geschreven, maar door verschillende auteurs over een lange periode.
Toch wordt het boek in China gewoon de Laozi genoemd. Want teksten waarvan men vond dat ze tot eenzelfde richting behoorden, hebben de naam gekregen van een voor die bepaalde traditie belangrijke figuur. Zoals de Zhuangzi, de Liezi, de Baopuzi en vele andere boeken uit het taoïstische canon, dat maar liefst 1.500 filosofische werken omvat.
Er bestaat dan ook geen orthodoxie in het taoïsme. Geen juiste leer, geen Vaticaan, geen paus, geen weg die je moet bewandelen of voorbeeld dat je moet volgen. Er gaat nooit iemand prediken over het taoïsme. In plaats daarvan mag iedereen op haar of zijn eigen manier inspelen op het taoïsme. Er is plaats voor alles en je blijft gewoon wie je bent. “Er zijn honderden methodes. Ze zijn allemaal goed”, aldus Baopu Zi.
Maar wat is de Tao? Dat weet niemand. De Tao kun je namelijk niet in woorden uitdrukken. Want als je die in woorden uitdrukt, dan is het de Tao niet meer. Toch kunnen we er gelukkig iets over zeggen, als we maar het belang van woorden relativeren. “Waar zal ik iemand vinden die de woorden is vergeten, zodat ik een woordje met haar of hem kan spreken!”, aldus Zhuang Zi.
Wat is de plek van woorden, en paradoxen, in het taoïsme? Hoe verhoudt het taoïsme zich tot de twee andere, grote filosofieën in China: het confucianisme en het boeddhisme? Wat is de rol van het beroemde wu wei – “Doe door niets te doen. Grijp in door op te geven.” – en het nog beroemdere yin en yang – het dynamische spel tussen schijnbare tegenstellingen? Kunnen wij vandaag de dag iets leren van het taoïstische meebewegen met de natuurlijke gang van zaken? En wat versta jij eigenlijk onder (on)natuurlijk?
Foto: Lao Zi’s uitreis, geschilderd door Li Xiangmin uit Liaoning, China, met toestemming gebruikt (中国辽宁 李相民画)