Yennega en migratie

In zekere zin zijn wij allemaal Afrikanen

In West-Afrika, tussen de veertiende en vijftiende eeuw, leeft de legendarische prinses Yennega. Zij is de dochter van koning Nedega van Gambaga, een streek in het noorden van het huidige Ghana.

Opgroeiend in een samenleving van jagers en strijders, leert Yennega al van kinds af aan goed paardrijden en uitstekend speer, pijl en boog gebruiken. Tot grote trots van haar vader, wordt Yennega de beste strijder van haar volk.

Op een dag ziet zij een moeder voor haar kind zorgen en realiseert Yennega zich opeens dat zij ook graag moeder wil worden. Als zij dit aan haar vader laat weten, vindt hij dit echter geen goed idee. “We kunnen daar later wel aan denken”, is zijn antwoord. “Word eerst maar eens hoofdvrouw van alle strijders.”

Vol verdriet galoppeert Yennega weg op haar paard, ver weg van Gambaga, tot zij aankomt in het voor haar onbekende bos van Bitou, in het zuidwesten van het huidige Burkina Faso. Daar ontmoet zij de vriendelijke olifantenjager Riale. Samen krijgen zij een zoon, Ouedraogo, die zij noemen naar het paard dat hen samen heeft gebracht.

Daarmee wordt Yennega het symbool van de onafhankelijke vrouw, de vrije geest, die strijdt voor erkenning van haar verlangens en idealen en die zich niet laat tegenhouden door tradities, maatschappij of vaderlijke autoriteit. Vandaag de dag is de voetbalclub uit de hoofdstad van Burkina Faso dan ook naar haar vernoemd: ASFA Yennega. En de eerste prijs van het tweejaarlijkse Pan-Afrikaans Film en Televisie Festival van Ouagadougou is een gouden standbeeld van Yennega, te paard en met speer.

Maar er zit nog een tweede symbool in dit prachtige verhaal. De verbintenis tussen Yennega en Riale – en het kind dat daaruit geboren wordt – symboliseert namelijk het vermengen en vrijelijk met elkaar omgaan van twee soorten mensen met verschillende culturele achtergronden. De verbintenis tussen de prinses (de typische migrant in dit verhaal) en de olifantenjager (de typische lokale bewoner) belichaamt het gemengd huwelijk tussen migrerende mensen en sedentaire mensen. In de geschiedenis van de mens is migratie dan ook een fundamenteel thema. Zo is de moderne mens in Afrika ontstaan en pas daarna de wereld in getrokken. In zekere zin zijn wij dus allemaal Afrikanen.

Hoe is deze wereldwijde migratie van de mens gegaan? Wanneer zijn we in Nederland aangekomen? En hoe loopt het verhaal van prinses Yennega eigenlijk af? Gaat zij uiteindelijk nog terug naar haar vader en moeder? En wat betekent verhuizen eigenlijk voor jou?

Foto: Prinses Yennega, eigendom van Katia Ulysse-Saint Vil van VoiceOasis, gemaakt door Andrew Lau (uit Ontario, Canada) en gefotografeerd door Blendevo van 123RF, met toestemming gebruikt